Dünyada uzun zamandır tartışılan, ülkemizde de kullanımı yaygınlaşan endüstri 4.0’ın kısaca ne anlama geldiğine değinmek istedik. Buharın kullanımıyla başlayan sanayileşme hareketi endüstri 1.0 olarak kabul ediliyor. İkinci dalgada elektriğin üretim bantlarında kullanımı sonucu seri üretime başlanmasıyla endüstri 2.0 devreye girdi. Bilgisayarların devreye girmesi ile birlikte endüstri 3.0 meydana geldi. Bu da otomasyonun başlaması, üretim bantlarında robot ve makinelerin insanların yerini alması anlamına geliyordu. Bilgisayarların ve otomasyonun bir arada geldiği endüstri 4.0 nesnelerin interneti ve hizmetlerin interneti ile siber-fiziksel sistemler üzerine kuruludur. Smart factory adı verilen akıllı fabrikalarda fiziksel dünyanın sanal kopyasının oluşturulması, “decentralized decision” yani merkezi olmayan kararların verilmesi amaçlanıyor. Bu fabrikalarda yapılan fiziksel işlemlerin siber-fiziksel sistemlerle izlenmesi de hedefleniyor. Siber-fiziksel sistemler ile nesneler interneti birbiriyle ve insanlarla anlık iletişim halinde iş birliği yapabilecektir. Hizmetlerin interneti de iç ve çapraz örgütsel hizmet sunacaktır.
Endüstri 4.0’lı Akıllı Fabrikalar
Endüstri 4.0’a geçmiş akıllı fabrikalarda karşılıklı çalışabilirlik, bilgi şeffaflığı, teknik destek ve merkezi olmayan karar alma gibi prensipler olmalıdır. Makineler, cihazlar, sensor ve insanlar birbiriyle iletişim halindedir (karşılıklı çalışabilirlik). Sistem bilgiyi bağlamsallaştırmak (*) adına sensor verileriyle fiziksel dünyanın bir kopyasını çıkarır (bilgi şeffaflığı). Teknik destek kavramı, sistem yeteneğini ifade eder. Buradaki yetenek, insanlara karar alma ve problem çözmede destek olma yeteneği ile insanlar için çok zor ve güvensiz görevlerde yardım yeteneğidir. Merkezi olmayan karar alma ise siber-fiziksel sistemin yeteneğidir. Buradaki yetenek, sistemlerin kendi başına karar alması ve mümkün oldukça özerk olma yeteneğidir. Raporlara göre Hindistan gibi gelişmekte olan pazarların Endüstri 4.0 uygulamalarından çok büyük ölçüde yararlanacağı yönündedir. Dahası, ABD’nin Ohio eyaleti imalat sektöründe yenilik ve yatırımı teşvik amacıyla kendisini “Endüstri 4.0 Gösteri Şehri” ilan etmiştir.
(*)bir konuyu çevresindeki öğeleriyle ele almak
